İSTANBUL
KIYILARINI ETKİLEYEBİLECEK DEPREŞİM DALGALARI İÇİN BENZETİM
VE HASAR GÖREBİLİRLİK ANALİZİ PROJESİ
İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü sahipliğine
başlatılan İstanbul Şehri Mikro Bölgeleme Projesi kapsamında
"İstanbul Kıyılarını Etkileyebilecek Depreşim Dalgaları
(Tsunamiler) için Benzetim ve Hasar Görebilirlik Projesi"
yürütülmüştür.
Projenin temel amaçları
arasında Marmara Denizi'ndeki tsunami oluşmasına neden olabilecek
olası etkenlerin (fay kırılmaları ve/veya denizaltı heyeleanları)
saptanması, bu etkenlere bağlı olarak tsunami oluşumunun
modellenmesi, bilimsel olarak geçerli ve kabul edimiş benzetim
yöntemleri kullanılarak tsunami dalgalarının hareket ve
kıyılardaki yükselme ve ilerlemelerinin hesaplanması ve
canlandırılması, kıyı yapılarına olası etkilerinin belirlenmesi,
bu sonuçlar kullanılarak kıyılar için yerleşim düzenlemeleri
ve gelişme planlarının gözden geçirilmesi, sakınma yöntemlerinin
belirlenerek zaman içinde hayata geçirilmesi amaçlanmıştır.
İstanbul için Tsunami
Risk ve Hasar Görebilirlik projesi çalışmaları, Japonya
OYO International Co. (OIC) Şirketi sorumluluğunda ve yönetiminde
yürütülmüştür. Projede, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İnşaat
Mühendisliği Bölümü, Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi
araştırmacı kurum olarak, Boğaziçi Üniversitesi, Kandillli
Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ise İstanbul Büyükşehir
Belediyesi adına denetleyici kurum olarak görev almışlardır.
Proje için gereken
verilerin toplanması, derlenmesi, analizi ve değerlendirilmesi
Oyo International Co. (OIC) tarafından yapılmıştır. Projede
sadece aktif faylar değil, denizaltı heyelanları da dikkate
alınarak, 49 farklı tsunami senaryosu, bilimsel olarak doğrulanmış
ve dünyada yaygın olarak kullanılan TUNAMI N2 yazılımı kullanılarak
OIC tarafından modellenmiştir. Seçilen tsunami senaryolarının
güncel teknikler kullanılarak, kamuoyunun ve karar vericilerin
kolayca değerlendirilmesi ve kullanımı için görsel olarak
sunulması ve canlandırlması işleri, ODTÜ, İnşaat Mühendisliği
Bölümü, Deniz Mühendisligi Arastirma Merkezi tarafından
geliştirilen, bilimsel olarak geçerli ve kabul edimiş tsunami
benzetim ve canlandırma yazılımı NAMI DANCE programı kullanılarak
üretilmiştir.
Benzetim amaçlı
TUNAMI N2 yazılımı, Prof. Nobuo Shuto ve Prof. Fumihiko
Imamura (Tohoku Universitesi, Japonya) tarafından üretilmiştir.
TUNAMI N2 depremde oluşan fay kırılma parametrelerini kullanarak
benzetim yapmakta, deniz tabanı topografyasına göre dalganın
denizde taşınımını, kıyı ve kara topoğrafyasına gore sığ
sularda yükselmelerini ve karada ilerlemesini ve tsunamilerin
etkilerini temsil eden tüm parametreleri hesaplamaktadır.
Benzetim ve canlandırma
amaçlı NAMI DANCE yazılımı, Dr. Andrey Zaytsev, Doç. Dr.
Ahmet Cevdet Yalçıner, Anton Chernov, Prof. Efim Pelinovsky
ve Prof. Andrey Kurkin (ODTÜ, Türkiye ve Nizhny Novgorod
Teknik Üniversitesi, Rusya) tarafından üretilmiştir. NAMI
DANCE, tsunami benzetimlerini gerçekleştirirken, gerekli
tsunami parametrelerinin yanı sıra, seçilmiş zaman dilimlerinde,
akıntı hızlarının dağılımını ve yönlerini, sürükleme ve
çarpma kuvvetlerine göre oluşan göreceli hasar düzeylerini
de hesaplar. Ayrıca belirli zaman aralıklarında farklı kamera
ve ışık pozisyonlarıyla deniz durumunun 3 Boyutlu grafiğini
çizerek, tsunaminin kaynağından kıyılara kadar ilerleme
ve değişimlerini ayrıntılı olarak canlandırarak, görsel
malzeme oluşturma özelliğine sahiptir.
Bu sitede sunulan
proje çalışmaları, Avrupa Birliği Avrupa Komisyonu tarafından
6. Çerçeve Programı içinde desteklenen “Avrupa Bölgesi Tsunami
Risk ve Strateji Geliştirme (TRANSFER) Projesi tarafından
kısmi olarak katkı verilmiştir.
