Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalciner

11 MART 2011, Japonya Tsunamisi - Honshu

Japonya’nýn Kuzey Doðusundaki Tohoku Bölgesi açýklarýnda kýyýdan 130 km uzakta 11 Mart 2011 taihinde Greenwich saati ile 05:46’da (yerel saatle 14:46) 9.0 büyüklüðünde deprem meydana gelmiþtir. Deprem merkezi 38.322°N, 142.369°E koordinatlarýnda olup odak derinliði 24 km. dir. Japonya Meteoroloji Ajansý tarafýndan Taiheiyou olarak isimlendirilen deprem, Japonyanýn Kuzey dogu kentlerinde hasara yol açmýþ, deprem merkezinden 350 km güneydeki baþkent Tokyo’da da þiddetli hissedilmiþtir. Deprem sonrasý, derin denizde 15 metreden yüksek genlikte ve yaklaþýk 1 saat peryodunda oluþan tsunami dalgalarý en yakýn kýyýya yaklaþýk 25 dakikada ulaþmýþtýr.

Bölgede tarih boyunca bilinen en büyük tsunami, 869 yýlýnda meydana gelen “Jogan tsunamisi”dir. Elde edilen bilgiler o tarihteki tsunaminin, kýyýdan 4 km uzakta bulunan Tagajo kalesine kadar ulaþtýðýný, 1000 kadar can kaybý yarattýðýný göstermektedir. Ancak yaþanan deprem ve tsunaminin, Jogan deprem ve tsunamisinden çok daha büyük olduðu görülmüþtür.

Dalgalar kýyýlara ulaþtýðýnda, kýyý duvarlarýndan aþarak kýyý alanlarýnda 4-5 km kadar ilerlediði, nehir aðýzlarýndan giren okyanus sularý ise nehir boyunca kýyýdan 10 km uzaklýða kadar ulaþtýðý gözlenmiþtir. Dalgalar, Japonyanýn kuzey doðu kýyýlarýnda birçok yerde, altyapý ve binalarý yýkarak sürüklemiþtir. Bölgenin genel yapý düzeni tek ya da iki katlý hafif ahþap yapý tipi olduðundan, kuvvetli akýntýlarla karada ilerleyen dalgalarýn etkisi tamamen yýkýcý olmuþtur. Ancak beton yapýlardaki hasarýn ahþap yapýlara göre çok daha az olduðu gözlenmiþtir.

Bu acý kayýplara ek olarak Fukushima Nükleer Santralinde soðutma sisteminin hasar görmesi ve yedek sistemlerin de etkilenmesi sonucunda zorunlu soðutmanýnn saðlanamamasýndan dolayý oluþan aþýrý ýsýnma önlenememiþtir. Bunun sonucunda depremle baþlayan, ve tsunami ile devam eden doðal afetler dizisine, insan etkisi ile ortaya çýkan radyoaktif sýzýntýya baðlý nükleer felaket de eklenmiþtir.