| Ana Sayfa | Gökyüzü Gözlemi | Astronomi Topluluğu | About | Lecture Notes | Blog |
Gökyüzü Gözlemi
Gün 3: 17 Ağustos 2011
Gün 2: 16 Ağustos 2011
Gün 1: 15 Ağustos 2011
Mart ayında sıkıcı bir otobüs yolculuğu sırasında aklıma bir fikir geldi. Gökbilime aşırı meraklı biri olarak - sonunda - nisan ayı içinde bir teleskop almayı planlıyordum. Ama benim için, kendi kendime gözlem yapmaktan çok gökyüzünü başkalarına da anlatmak, başkalarının da yeni bir şeyler görmesini sağlamak benim için çok daha önemli; hem eğlenceli de. "Acaba" dedim, "teleskop aldığımda, yazın - belki de festivalde - teleskopu sahile çıkarıp insanlara bir şeyler göstersem nasıl olur?"
Hayal kurarken fikir biraz daha gelişti, insanlardan bunun karşılığında sembolik bir bedel istesem, sonra biriken parayı bir yerlere bağışlasam diye düşündüm. İki amaç da benim için eşit değerde önemli: Hem imkânım varken insanlara yeni bir şeyler göstermek, hem de bunun sayesinde birilerine yardımda bulunmak.
Sonra, gerçekten de planladığım gibi nisanda bir teleskop aldım; yaz tatilinde de kurcalayacak biraz zamanım oldu. Ankara’da yaz okulundayken arkadaşlarıma teleskopla bir şeyler göstermeye çalıştım. Ağustosta çalıştığım bir fizik şenliğinde çocuklara gökyüzüyle ilgili bir sürü ıvır zıvır anlatma fırsatım oldu. Sonunda, biraz geç de olsa fikrimi gerçekleştirme zamanı geldi.
Uzun uzun yazdım ama, aslında öyle büyük düşünmüyorum. Teleskopla sahile inip Ay gözlemi yaptıracağım. Gözlem 1 lira olsun dedim, tabii ki para veremeyen / vermek istemeyen kimseyi de geri çevirmek gibi bir niyetim yok; daha fazla para veren olursa da ne mutlu. İlk düşündüğümde biriken parayı TEV’e veya TEMA, Greenpeace gibi bir çevre kurumuna göndermeyi düşünüyordum, ama şu anki koşullarda Somali için Kızılay’a göndermek bana daha mantıklı geldi. Gönderdiğim miktarı da buradan duyuracağım. Umarım çevreme bir faydam dokunur.
Yunus, Kubilay ve Oytun’un anısına…
15 Ağustos 2011
Yine aynı yerde, 22:30 – 01:00 arası gözlem yaptık. Gözlem görece sakin geçti.
Bu akşam da 50 kişi teleskopla gözlem yaptı ve 26,35 TL toplandı.
3 günde 188 kişiye ulaşmış oldum ve bağışlanmak üzere 155,1 TL toplandı!
Saat 10 gibi gözlem yerine geldiğimizde Ay evlerin üzerinden tam çıkmamıştı bile. Hava açık olsa da önceki günlere göre daha çalkantılıydı, Ay da ufka daha yakın olunca görüntü daha titrek oldu.
Ay’ın aydınlık yüzü her gün biraz daha küçülmekte. Bu gece artık 18 günlük olan Ay, Ramazan’ın sonuna yaklaştığımızı gösteriyor. Dün elma ısırığı gibi görünen, yarısı çoktan gece olmuş Ay “denizi” Mare Crisium tamamen kaybolmuştu, dünküler yerine yeni kraterler gözlenmeyi bekliyordu. Gece çıkan Jüpiter'in bu sefer üç uydusu bir tarafta, biri de diğer taraftaydı.
Bu akşam gözlem daha sakindi, kendi açımdan rahat bir akşam oldu ama biraz daha yorulmayı yeğlerdim.
Gözlemlere başlamadan önce, 3 gün gözlem yaptırıp bitirmeyi planlamıştım. Çünkü hem Ay artık çok geç doğacaktı, hem de ertesi günlerin yağışlı olacağı tahmin ediliyordu (her ne kadar ertesi gün yere damla bile düşmese de). Bu yüzden gözlemlere bir süre ara veriyorum. “Ara veriyorum” diyorum, çünkü koşullar uygun olursa eylülde ve daha sonraki zamanlarda gözlemlere devam edeceğim - hem insanlara yeni bir şeyler gösterebilmek, hem de bir yerlere katkıda bulunmak için. O yüzden bu 3 günde destek olan herkese teşekkür ederim, eylülde görüşmek üzere!
Ekleme tarihi: 19 Ağustos 2011, 17:50
Yine 22:30'dan sonra aynı yerde gözlemdeydim. 3 saat civarında gözlem yaptık.
Bu akşam da 68 kişi Ay gözlemi yaptı ve 73,40 TL birikti. Toplamda 128,75 TL oldu.
Her gün Ay 50 dk geç doğduğu için gözleme başladığımızda Ay daha alçaktaydı. Ay döndüğü için gece-gündüz çizgisi zamanla değişiyor, gölgelenmiş kraterler daha farklıydı. Ay'ın "deniz" adı verilen geniş, koyu bölgeleri var (tabii ki gerçek denizler değil!); hatta çıplak gözle de zaten birçoğunu görüyoruz. Bunlardan biri olan Mare Crisium’un yarısı karanlıkta yarısı aydınlıkta olunca, diğer kraterlerden çok büyük bir yapı olarak insanların ilgisini çekti. Sahiden de o bölge elma ısırığı gibi duruyordu. Ay “denizleri” göktaşı çarpmasıyla değil de Ay’ın ilk oluştuğu dönemlerde volkanizma ile oluştuğu için daha düz, koyu, geniş yapılar.
Gözlem yapan insanların bazıları “nereden” geldiğimi sordu. Bir de sürekli “Teleskopla bakınca uzaylıları da görebilecek miyiz?” benzeri espriler dönüyor. Biri de sahilde ilk defa böyle bir etkinlik gördüğünü söyledi. Evet, sanırım ilk; ama umarım son olmaz.
Gece yarısı Jüpiter yine çıktı, biz de yine biraz gözetledik :D Jüpiter’in 4 büyük uydusunun yerleri her gün değişmekte. Baktığımızda sadece 3 uydusu gözüktü, çünkü Europa orada olmasına rağmen Jüpiter’in arkasından geçerken gölgesi üzerine düştüğü için görünmüyordu – yani orada da ay tutulmaları oluyor.
Ekleme tarihi: 17 Ağustos 2011, 21:30
22:30 - 01:30 saatleri arası sahildeki Herkül heykeli önünde gözlem yaptık.
Bu sürede 70 kişi Ay'ı inceledi, 54,75 TL toplandı. Hiç yoktan iyidir :D
Sahilde - doğal olarak - feci bir ışık kirliliği vardı; gökyüzünde Ay’la 3 parlak yıldızın oluşturduğu Yaz Üçgeni hariç hemen hemen hiçbir şey görünmüyordu. Ramazan'ın 15'i olduğu için Ay yaklaşık 16 günlüktü (Hicri takvimin Ay’ın evreleri üstüne kurulu olduğunu hatırlatayım); dolunayı 2 gün geçtiği için aydınlık kısım artık sağ kenardan küçülmeye başlamıştı.
Gözlem yapanlardan birkaçı umdukları kadar büyük bir Ay göremediklerini söylese de insanlar genelde hâllerinden memnundu. Geceyle gündüzü ayıran hattın hemen yanında "Ay akşamüstüsü"nü yaşayan kraterler yandan gelen Güneş ışığı sayesinde oldukça belirgindi. Teleskopta cisimleri takip eden basit bir motor var, başlangıçta ayarlayamadığım için her seferinde Ay'ın görüntüsünü ortalamam gerekliydi - ki görüntü 30 saniye sonra bile kaymış oluyordu. Neyse ki sonradan motoru ayarlayabildik.
Gece yarısında doğudan, evlerin üzerinden Jüpiter çıktı, gösterdiğimde insanlar genelde kuşkuyla karışık bir şaşkınlıkla baktılar. Hatta gözlem sonunda Jüpiter'e teleskopla da baktık: Parlak, birkaç turuncu bandı görünen bir disk halinde Jüpiter ve 2'si sağda, 2'si solda olmak üzere 4 Galileo uydusu. Işık kirliliği ve atmosfer çalkantısı göz önüne alınırsa görüntü beklenmedik ölçüde netti.
İlk gün beklediğimden de yorucu ama yine de eğlenceli oldu. Bir aksilik çıkmazsa bugün de (16 Ağustos) akşam 10’dan sonra aynı yerde, sahilde Herkül heykelinin olduğu alanda olacağım. Herkesi beklerim!
Ekleme tarihi: 16 Ağustos 2011, 20:05
Sayfanın oluşturulma tarihi: 15 Ağustos 2011
Son güncelleme: 25 Mayıs 2019