Konular

Niçin?

• Covid-19’un yayılmasını engelleyen tedbirler nelerdir?
• Covid-19’un yayılmasını engelleyen tedbirlerin maliyeti nedir?
• Covid-19’un yayılmasını engelleyen tedbirlerin maliyeti nasıl azaltılabilir(di)?

Nasıl?

• Covid-19 Modeli
  • Mikrosimülasyon modeli
  • Ekonomik faaliyetler

Covid-19 Mikrosimülasyon Modeli

• Kişi bazında modelleme (~79 milyon kişi / 0.5-1.5 milyon farklı kişi)
  • Kişilerin yaş, cinsiyet, hane, yaşadığı bölge (NUTS2), çalıştığı sektör (NACE 2-hane), meslek (ISCO 08, 2-hane)
• Model
  • Hastalık ilerleme süreci
  • Hastalık bulaşma süreci
  • Tedbirler/politikalar

Hastalık ilerleme süreci

Bulaşma süreci

Tedbirler - politikalar

• Kısıtlamalar
  • Okulların kapatılması
  • 65+ sokağa çıkma yasağı
  • 20- sokağa çıkma yasağı
  • Seyahat kısıtlamaları
  • Ülke genelinde sokağa çıkma yasağı
  • Ekonomik faliyetlerin durdurulması
• “Kişisel” tedbirler/sosyal mesafe
• Sağlık sistemi
  • Filyasyon - (evde) karantina
  • Tedavi yöntemleri

Veri kaynakları

• Hane Halkı İşgücü Anketi verileri
  • IO tablosu
  • Ulusal hesaplar
  • Yılık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri
  • Zaman Kullanımı İstatistikleri
  • Girişimci Bilgi Sistemi verileri
  • O*Net verileri (ABD)
  • Vergi istatistikleri
• Epidemiyolojik tahminler
• Türkiye vaka, vefat, iyileşen ve yoğun bakım hasta sayıları
  • İllere göre vaka dağılımı (3 Nisan)
• Kalibrasyon

Tahminler

• Ne oldu?
• Ne olabilirdi?
  • Tedbir alınmasaydı
  • Tedbirler daha erken alınsaydı
  • 1 ay genel sokağa çıkma yasağı olsaydı
• Ne olabilir?
  • 1 Haziran’da kısıtlamalar kaldırılırsa
  • 1 Haziran’da kısıtlamalar kaldırılır ve vakalar daha iyi takip edilirse

Tüm sonuçlar kalibrasyon ile bulunan parametre değerlerine bağlı

Ne oldu?

Ne oldu?

Covid-19 vaka sayısı nasıl düştü?

• Kısıtlamalar - zaman kullanımının değişimi
• “Kişisel” tedbirler/sosyal mesafe (bulaşma katsayısı 2.5’den? 0.5’e düştü)
• Hastalık bulaştırma süresi azaldı
  • Evdeki hastaların (PSC) 11 günden 6 güne
  • Hastaneye giden hastaların (PSH) 5 günden 2 güne

Kısıtlamalar olmasaydı ne olurdu?

Sokağa çıkma yasağı daha erken başlasaydı ne olurdu?

• 31 ildeki hafta sonu sokağa çıkma yasağı 21 Mart’ta başlıyor
• 31 ildeki ulaşım kısıtlaması 20 Mart’ta başlıyor
• 65+ ve 20- sokağa çıkma yasağı 20 Mart’ta başlıyor

Sokağa çıkma yasağı daha erken başlasaydı ne olurdu?

1 ay süreli sokağa çıkma yasağı olsaydı ne olurdu?

(22 Mart-21 Nisan)

1 Haziran sonrası…

• Ekonomik faaliyetlerdeki tüm kısıtlamalar 1 Haziran’da kalkıyor
• Hastalık bulaştırma süresi Mayıs sonu değerlerinde

1 Haziran sonrası…

1 Haziran sonrası…

• Ekonomik faaliyetlerdeki tüm kısıtlamalar 1 Haziran’da kalkıyor
• Hastalık bulaştırma süresi daha da azalacak
  • Evdeki hastaların (PSC) 6 günden 4 güne
  • Hastaneye giden hastaların (PSH) 2 günden 1 güne
  • Asemptomatik hastaların (PAI) 8 günden 6 güne

1 Haziran sonrası…

Karşılaştırmalar

• İstihdam ve üretim kaybı: Yaklaşık %30
  • Mayıs sonu itibariyle kısa çalışma ödeneğinden faydalanan kişi sayısı: 3.1 milyon kişi
  • Nisan-Mayıs aylarında nakdi ücret desteği alan: 1.4 milyon kişi
  • Nisan-Mayıs aylarında ticari ve sınai elektrik tüketimindeki düşüş: Yaklaşık %30
  • Nisan ayında sanayi üretimindeki düşüş: %30

Sonuçlar

Ne oldu?

• Sürü bağışıklığı için oranlar çok düşük
• Kısıtlamaların ekonomik ve toplumsal yükü fazla ve eşitsiz

Ne olmalı?

• Erken tespit (yaygın test, filyasyon ve karantina)
• Dinamik ve kapsayıcı bir sosyal güvenlik sistemi
• Bilgiye dayalı politika
  • Açık veri

Daha fazla bilgi için

Sarkaç http://www.sarkac.org

Sunum dosyası http://users.metu.edu.tr/etaymaz/Presentations/covid-model.html