Senaryo A: Çift hatlı bir
işletmede
sol hattan gelen tren istasyonun sağ hattına alınırken istasyonun yan
hattından
(sayding) tren sevk edilecek. Sol hattan gelen trene istasyondan bir
önceki
bloktaki sarı sinyal sonraki ilk sinyade durabilecek şekilde ilerle
diyor,
istasyon girişindeki çift sarı ise makaslardan saparak ilk sinyal
önünde
durabilecek hızla ilerle diyor. Peron çıkış sinyali kırmızı. Yan hattan
çıkacak tren için cüce sinyalde sarı yanıyor. Cüce sinyal mutlaka
makastan
geçileceğini belirttiği için ikinci bir sarı yok, tren ilk sinyalde
durabiecek
hızla gidecek ve sol hattaki ilk sinyalin kırmızı bildirisi önünde
duracak.
Senaryo B: Burada sol hattan
gelen bir tren sağ hatta alınıp oradan yoluna devam edecek. Her iki
hatta
da önce yeşil, sonra sarı bildiriler var. İstasyon girişinde sağ hatta
kırmızı, sol hatta ise yeşil-sarı var. Yeşil gelecek sinyalin de yeşil
veya sarı olduğunu bildirirken ikinci sarı makasta sapma yapılacağını
ve
hızın buna göre ayarlanmasını bildiriyor. Bu sarı yüzünden bir önceki
sol
hat sinyali de sarı. Daha sonra istasyonda sapma yapılmadan
çıkılacağı
için çıkış sinyali yeşil.
Senaryo C: Senaryo B ile aynı
ama tren çıkışta sol hatta alınacağı için istasyon çıkış sinyalinde
ikinci
sarı yanıyor, trenin makasta sapacağını ve hızının buna göre
ayarlanması
için.
Senaryo D: Senaryo C ile aynı
ama istasyondan çıktıktan sonraki sinyal bildirisi kırmızı olduğu için
istasyon çıkışı çift sarı (sarı bir sonraki sinyal bildirisinin kırmızı
olduğunu, ikinci sarı da sapmalı çıkış olduğunu gösteriyor).
Senaryo E: Sağ hattan gelen tren
istasyon çıkışında sol hatta alınacak. İstasyon girişindeki sinyal
çıkış
sinyalinde sapma bildirisi olduğu için sarı, çıkış sinyali ise bir
sonraki
sinyal de yeşil olduğu için yeşil sarı (sarı çıkışın sapmalı olduğunu,
hızın buna göre ayarlanması gerektiğini bildiriyor).
Senaryo F: İstasyona hem sağ
hem sol hattan tren alınacak ve her iki tren de istasyonda bekleyecek.
Sol hattan giren trene istasyon girişindeki sarı bir sonraki sinyal
önünde
durabilecek hızda gitmesini bildiriyor. Sonraki sinyal de kırmızı. Sağ
hattan giren trene ise istasyon girişinden önceki sinyal sarı yanıyor
hızını
azaltması için. İstasyon giriş sinyali çift sarı, ilk sarı hızın düşük
olması gerektiğini, ikinci sarı ise geçişin sapmalı olduğunu
bildiriyor.
Yan hattın (sayding) cüce semaforu kırmızı.
Senaryo G: Burada sağ hattan
gelen bir tren istasyondan sonra sol hatta alınacak ve istasyon
çıkışından
sonra da duracak. İstasyon girişindeki sarı sinyal hızın azaltılmasını
bildiriyor, çıkıştaki çift sarı sapma ve sonraki sinyal önünde
durabilecek
hızla gidilmesi gerektiğini bildiriyor.
Senaryo H: İstasyon yan
hattındaki
tren sol hattan sevk edilecek. Cüce sinyalde yeşil yanıyor ama cüce
sinyal
zaten çıkışın sapmalı olduğunu bildiriyor, hat üzerindeki ilk sinyal
ise
sarı.
Senaryo J: Senaryo H ile aynı
durum ama tren sağ hatan sevk edilecek.
Senaryo K: Tren istasyonda
kalacak,
giriş sinyali sarı, bir sonraki sinyal önünde durulabilecek hızla
seyredilmesini
bildiriyor, istasyon çıkışı ise kırmızı.
Senaryo L: İstasyondan sonraki
ilk sinyal kırmızı olduğu için istasyon çıkışındaki sinyal sarı (bir
sonraki
sinyal önünde durabilecek hızla seyret).
Senaryo M: Tren istasyonda yan
hatta alınacak ve orada kalacak. İstasyon girişinden öncveki sinyal
sarı,
istasyon girişinde ise geçiş sapmalı olduğundan ikinci sarı, bir
sonraki
sinyal kırmızı olduğundan birinci sarı yanıyor.
Senaryo N: Senaryo M ile aynı
ama tren devam edecek. İstasyon girişindeki sinyal geçiş sapmalı
olacağı
için ikinci sarı, yol açık olduğundan yeşil de yanıyor. Yan hat
çıkışındaki
cüce sinyal yeşil (cüce sinyal çıkışın sapmalı olacağı anlamını
taşıdığından
ikinci sarı lambası yok), anahat üzerindeki sinyal ise sarı.
Senaryo P: Senaryo N ile aynı
ama anahattaki ilk sinyal kırmızı olduğundan cüce semaforda sarı
yanıyor.
Senaryo R: İstasyonda duran tren
hareket edecek, istasyon girişindeki sinyal bildirimi kırmızı, bir
önceki
sinyal de sarı.
Senaryo S: Bazı istasyonlarda
giriş çıkış sinyaleri arasındaki uzaklık trenin fren mesafesinden kısa
olabilir. Bu gibi durumlarda bir önceki sinyal bildirisi de sarıdır.
Senaryo T: Şebekedeki
sinyallenmemiş
hatta giriş için kırmızı ve ikinci sarı yanıyor. Bu durumda hattın
serbest
olup olmadığı bilinmediğinden kırmızı ile makinist uyarılıyor, ikinci
sarı
ise girişin sapmalı olacağını gösteriyor. İstasyon girişinden önceki
sinyal
de sarı.
Senaryo V: Tren sinyallenmiş
yan hatta alınıp bekletilecek. İstasyon girişinden önceki sinyal sarı,
giriş sapmalı olacağı ve bir sonraki sinyal bildirisi kırmızı olduğu
için
istasyon giriş sinyali çıft sarı.
Senaryo W: Sinyallenmemiş hattan
çıkmak için o hatta en yakın yanas-söner sinyale bakılır (YS
işareti hattın sinyallenmemiş olduğunu ve yanar-söner sinyale
bakılacağını
bildirir. Burada yine sinyallenmemiş bir hatta girileceği için her an
durabilecek
bir hızla gidilmesini bildiriyor. Geçiş sırasında CTC bölgesinden
geçileceği
için sarı da yanıyor.
Senaryo X: Sinyallenmemiş bir
hattan sinyallenmemiş bir hatta geçişte yanar-söner kırmızı sinyal
bulunur.
Yol üzerinde her türlü sınırlayıcı şart olabilir.
Senaryo Y: Sinyallenmemiş bir
hattan sinyallenmemiş bir hatta sönük veya kırmızı sinyalle girilir.
Ayrıca bu senaryolar arasında yer
almayan
ama dostlarım Jean-Patrick
Charrey
ve Michael Urlaub
tarafından
dikkatim çekilen sinyallenmemiş bir hattan sinyallenmiş hatta geçerken
kullanılan cüce semaforda yanar söner yeşil (sonraki sinyal yeşil veya
sarı olabilir) ve yanar söner sarı (sonraki sinyal kırmızı olabilir)
bildirimler
de var.
Yine bu senaryolar arasında yer
almayan ama Kayaş'ın doğusunda ve Ege bölgesinde kullanılan, sinyal direğinin görüşünün iyi
olmadığı yerlerde sinyal direğinden önce üzerinde yeşil ve günışığı
renginde iki ışık ve beyaz üzerine siyah T olan ve sinyal bildirisini sinyale
yaklaşmadan makiniste bildiren tekrar
sinyal direkleri var. Eğer ilgili sinyal bildirisi yeşil ise
tekrar sinyalinde yeşil, eğer sinyal bildirisi yeşilden farklı ise gün
ışığı rengindeki lamba yanar.