“President Donald Trump fixed his course on reopening the nation for business, acknowledging that the move would cause more illness and death from the pandemic but insisting it’s a cost he’s willing to pay to get the economy back on track.”
Tekstil ve giyim, petrol, bilgisayar-elektronik, otomobil, mobilya, otomobil ticaret, perakende ticaret, kara taşımacılığı
Tüketim talebi artacak sektörler
Eczacılık (%20), telekom hizmetleri (%20), balık, gıda ve yiyecek (%13)
Gelir etkisi
Her sektörde üretimdeki düşme oranında işgücü talebi düşüyor
Ücret ve ücret dışı gelirler aynı oranda azalıyor
Gelirlerdeki düşüş, özel tüketimde düşüşe yol açıyor
Senaryolar
Senaryolar
Senaryo 1: Bazı faaliyetlerin kısıtlanması
Senaryo 2: Yatırımlarda %20, özel tüketimde %10 düşme
Senaryo 3: Yatırımlarda %10, özel tüketimde %5 düşme
Politikalar
Politika 1: İşini kaybeden ücretlilere gelir desteği
Politika 2: Politika 1 + serbest meslek sahipleri ve küçük aile işletmelerine gelir desteği
Politika 3: Politika 2 + yatırım ortamında %50 düzelme
Tüm politikalar Senaryo 2 için uygulandı
Politikalar
İşten çıkarmanın yasaklanması
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, iş yerinin faaliyetinin sona ermesi, işin sona ermesi halleri dışında, işveren tarafından feshedilmesi yasaklandı.
Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ)
Genel ekonomik, sektörelveya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde çalışılmayan süreler için çalışanlara kısa çalışma ödeneği ödenmektedir.
Zorunlu ücretsiz izin - Nakdi ücret desteği (NÜD)
İş sözleşmesi bulunmakla birlikte işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir.
Tahminler
Tahmin ve gerçekleşmeler
Gerçekleşmeye kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) ve nakdi ücret desteği (NÜD) alanların sayısı dahildir.
Gerçekleşmeler - kayıtdışı istihdam
Gerçekleşmeler - kayıtdışı istihdam
Gerçekleşmeler - Politika etkisi
Gerçekleşmeler
Değişim, 2019 yılı ilgili ayındaki toplam istihdama oran olarak hesplanmıştır.```
Covid-19 tedbirleri ve sağlık
Covid-19 tedbirleri ve sağlık
Mikrosimülasyon modeli
Model
Kişi bazında model
Hane, yaş, cinsiyet, okul, sektör, meslek, bölge
Her kişi bir günün 16 saatini farklı ortamlarda geçiriyor
Ev, okul, iş, zorunlu faaliyetler (alış veriş), serbest faaliyetler (eğlence, spor), seyahat
Covid-19 belirli bir ortamda temas ile bulaşıyor
Belirli bir ortamda bulunan sağlıklı ve hasta insan sayısına bağlı olarak bulaşıyor
Covid-19 bulaşanlar belirli aşamalardan geçerek iyileşiyor veya vefat ediyor
Mikrosimülasyon modeli
Tedbirlerin etkisi
Zaman kullanımında değişim
Davranışlarda değişim (maske, mesafe, hijyen)
Sağlık sisteminde değişim
Hastaların yoğun bakımda yatma oranı, yoğun bakımdakilerin vefat oranı
Hastaların tespit edilme/karantina süresi
Simülasyon sonuçları - yoğun bakım hasta sayısı
Simülasyon sonuçları - vefat sayısı
Simülasyon sonuçları - yeni vaka sayısı
Sahte ikilem
Sağlık mı, ekonomi mi?
Uzun dönem
Sağlık ve ekonomi arasındaki ilişki pozitif
Kısa dönem
Covid-19 örneğinde sağlık ve ekonomi arasındaki ilişki pozitif
Sağlık ve ekonomi arasında seçim yapmak durumunda değiliz
Tedbirler
Tam kapanma
Vaka sayısını kontrol edilebilir düzeye indirmek gerekli
Bölgesel tam kapanma
Test ve filyasyon
Vakaları erken tespit ederek tekrar yaygınlaşmasını engellemek gerekli
Sağlık ve ekonomi için hastaları tedavi etmek değil, hastalanmamasını sağlamak gerekli
Politika oluşturma
Modellemenin önemi
Açık verinin önemi
Sağlıklı günler dileğiyle…
Kaynaklar
Erol Taymaz, “Covid-19 tedbirlerinin Türkiye ekonomisine etkisi ve çözüm önerileri”, Sarkaç, 8 Nisan 2020.
Erol Taymaz, “Salgın devam ederken ekonomi düzelebilir mi? – Bir mikrosimülasyon analizi”, Sarkaç, 9 Temmuz 2020.
Gerçekleşmeye kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) ve nakdi ücret desteği (NÜD) alanların sayısı dahildir.
Değişim, 2019 yılı ilgili ayındaki toplam istihdama oran olarak hesplanmıştır.```
