Eğitimciler; etkileşimli işitsel öğretim araçları grubuna telefon, sesli konferans ve kısa dalga radyoyu dahil ediyorlar. Sesli konferansda sadece ses olabilir ya da görüntü veya veri transferiyle desteklenebilir. Sadece sesli konferensda, farklı yerlerde bulunan iki ya da daha fazla kişiyi biraraya getirmek için genel telefon hattı kullanılır. Geniş kitleler için ise gürültü ve karışıklığı önlemek için ilave araçlar kullanılır.

İşitsel-grafik konferans ise ses iletimini görüntü veya veri transferiyle birlikte kullanır. Ses temel iletişim ortamı olarak kalırken işitsel-grafik araçlar görsel yardım sağlarlar. İşitsel-grafik aygıtlar olarak; elektronik tahta, video teknolojisi ve bilgisayarlar sayılabilir.

Pasif (tek-yön) işitsel araçlar teyp ve radyodur. Öğretimsel olarak, bu araçlar basılı materyal gibi kullanılır, öğrenci okumak yerine dinler. Etkileşimin olmaması bazen problem yaratmasına rağmen, teyp ve radyolar daha etkileşimli işitsel iletişim sağlamada yardımcı olurlar.

İşitsel öğretimin avantajları

• Sesli konferansın kurulumu, çalıştırılması ve bakımının sağlanması diğerlerine göre daha ucuzdur.
• Telefon teknolojisini kullandığı için bütün öğrencilere ulaşılabilir.
• Öğrenci ve öğretmenin direkt katılımını sağlayan etkileşimli bir ortamdır.
• Öğrenciler, diğer öğrencilere ve öğretmene birşey verip alabilme olanağına sahiptir.
• Öğrenci ve öğretmenin alışık olduğu bir teknolojidir ve kullanımı diğerlerine göre daha kolaydır.
• Diğer ortamlarla birlikte kullanıldığında oldukça etkili ve başarılı sonuçlar verir.

İşitsel öğretimin kısıtlamaları

• Kullanıcılar araçlara alışana ve nasıl kullanılacağını öğrenene kadar bir zorlukla karşılaşılabilir.
• Öğretilecek olan bilginin tipine sınırlamalar getirebilir.
• Yüzyüze eğitimde varolan vücut dilinden ve el kol işaretlerinden yoksun olduğu için mekanik sayılabilir.

SESLİ KONFERENS İÇİN ÖĞRETİM MATERYALİ TASARLANMASI

Sesli ders hazırlarken karşılaşılan sorun; ortamın getirdiği kısıtlamaları en alt düzeyde tutmaya çalışırken, kullanılabilir olanaklarından en üst düzeyde yaralarlanmaya çalışmaktır. Sesli konferansın en önemli avantajı, iki yönlü iletişimi sağlayabilmesidir. En büyük dezavantajı ise, görsellikten yoksun olmasıdır.

Sesli konferansla ders hazırlanırken şunlar göz önünde bulundurulmalıdır:

• Etkileşimin gerekmediği veya en az düzeyde etkileşimin gerektiği durumlarda sesli konferens yerine önceden kaydedilmiş teyp kasetleri kullanılmalıdır.
• Etkileşime ve geri bildirime fırsat verebilmek için konu 10-15 dakikalık bloklar halinde sunulmalıdır.
• Öğretimi şekillendirme için öngösterim, sunum ve eleştiler yapılmalıdır. Önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında bağlantı kurulmalı ve ders içeriğin yapısını anlamalarına yardımcı olacak ifadeler kullanılmalıdır. Dersin içeriği ve konunun düzeni yanında konunun önemli noktalarına da dikkat çekilmelidir.
• Öğrencinin katılımı ve etkileşimine göre dersin yapısı değiştirilmelidir. Dersler öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci ilişkisine göre tasarlanmalıdır.
• İşitsel ders içeriği görsel (resim ve slayt) efektlerle zenginleştirilebilir. Bu bilgiler elektronik posta ve benzeri elektronik ortamlarla kullanıcılara dağıtılabilir.
• Ders kitabı, kılavuz, ders planı ve kitapçıklar kullanarak öğrencilere düzenli bir yapı sunulmalı ve not tutmak için harcanan zamandan tasarruf edilmesi sağlanmalıdır.
• Ek okumalar, çalışma soruları ve alıştırmalar içeren ders klavuzları hazırlanabilir.

SESLİ KONFERANSLA YAPILAN DERSLERİN İLETİMİ

Öğrencilerle öğretmen ister aynı ortamda olsun ister kilometrelerce uzakta olsun, iyi bir öğretim tekniği her durumda aynıdır. Yine de görsel iletişimin eksikliği göz önünde bulundurulunca bazı teknikler diğerlerinden daha başarılı sonuçlar verir. Görsel unsurun eksikliğini en aza indirmek için Walcott aşağıdaki önerilerde bulunmuştur; Kişiler arasındaki uzaklığı azaltmak, etkileşimi artırmak, geri bildirimi artırmak ve mesaj iletimini sağlamak.

Kişiler arası uzaklığı azaltmak

Görsel iletişim olmadığından ses destekli sistemi kullanan öğretmen, sınıf içinde uyumu ve öğrenme için uygun atmosferi yaratmak için alternatif yöntemler bulmalıdır. Aşağıdaki öneriler öğrenciler arasındaki uzaklığı azaltmak ve grup içi bağlılığı sağlamak için verilmiştir.

• Sınıf tanışmasından önce öğrencilere hoşgeldin mektubu, ders programı, dersle ilgili materyal, ulaşılabilir kaynak ve ilişki kurabilecekleri kişilerle ilgili bilgiler gönderilebilir.
• Öğretmenin fotoğrafı ve kısa özgeçmişi öğrencilere gönderilebilir ve aynı şeyin öğrenciler arasında yapılması sağlanabilir.
• Ders öncesi bir sesli konferens düzenleyerek öğrencilerle etkili bir sesli konferans için gerekli işlemler ve teknoloji tartışılmalıdır.
• Tanışma sırasında öğrencilerin kendilerini tanıtmaları sağlanmalı ve ortak geçmişleri hakkında fikir sahibi olmalarına yardımcı olunmalıdır.
• Öğrencilerin adları öğrenilmelidir. Günlük devam devamsızlığın alınması öğrencilerin seslerinden tanınmasına yardımcı olur.
• Öğrenci özgeçmişleri elde edilmelidir. Bu tür bilgilerin toplanması her öğrenciyi diğrerlerinden ayıran özelliğinin belirlenmesinde yardımcı olur.
• Yorumların ve soruların alınmasında bir protokol belirlenmelidir. Öğrenciler soru ve yorumlarını belirlerken adlarını ve bulundukları yerleri belirtmelidirler.
• Eğer mümkün olursa yüzyüze görüşmeler düzenlenmelidir. Bu tür görüşmelerin dönem başlarında yapılması daha yararlı olacaktır.
• Ders sırasında öğretmen kendisi gibi davranmalı ve dersler sohbet havasında işlenmelidir.

Gerçek zamanlı ve iki yönlü görsel iletişimin olmaması öğrenci-öğretmen ve öğrenciler arası ilişkini dinamizmini azaltabilir. Aşağıda, sınıf içi etkileşimi artırmada yardımıcı olabilecek tavsiyeler verilmiştir.

• Öğrenciler arası iletişimi artırmak için tartışmalar düzenleyerek öğrencilerin katılımı sağlanabilir. Öğrencilere sorular yönelterek ve tartışmalarda rol vererek sorumluluk yüklenebilir.
• Öğrencilere soru yöneltilmelidir. Görsel ipuçları olmayınca soru sorma geri bildirimi sağlamanın ve öğrencileri dialoga sokmanın temel yoludur.
• Cevap için yeterli zaman verilmelidir. Devam etmeden ve cevabın istendiğini belirtmeden önce 20-25 sn. beklenmelidir.
• Ders planına ve dersle ilgili kitapçıklara, öğrencilerin bağımsız yapabileceği ve öğrenciler arası iletişimi sağlayacak, bilgi ve becerinin uygulandığı sınıf içi aktiviteleriyle bağlantısının kurulacağı çalışmalar eklenmelidir.

Görsel bir geri bildirim olmadan öğretmenin öğrencilerin konuya dikkat verip vermediğini ve konuyu anlayıp anlamadıklarına karar vermesi oldukça zordur. Geri bildirim imkanlarını artırmak için;

• Tartışma sırasında öğrencilerden cevaplarını telefon, elektronik posta veya mektupla vermeleri istenmelidir.
• Yazılı ödevler üzerinde yapılan yorumlar açık, ayrıntlı ve teşvik edici olmalıdır.
• Notlandırmanın olmadığı alıştırma ve küçük sınavlar yapılarak öğrencinin anlayıp anlamadığı kontrol edilmelidir.
• Öğrenci katılımının kaydedildiği listeler yapılarak her öğrenci için katılımlar gözlenmelidir.

Uzaktan eğitim daha çok bağımsız öğrenmeyi gerektirdiği için öğretmen öğrencileri motive etmelidir ve anlamarını kolaylaştıracak yapılar sunmalıdır. Motivasyonu, öğrenmeyi ve anlamayı geliştirmek için;

• Öğrenci merkezli bir yaklaşım izlenmelidir. Öğrencilere kendi amaçlarını belirlemeleri ve bu amaç doğrultusunda işler yapmaları için olanaklar sunulmalıdır.
• Pratikte yapılması istenilen işin öğrencinin ilgisine ve geçmişine uygun olması araştırılmalıdır.
• Derslerden önce bir öngörüşme düzenlenmeli ve ders sonunda ise dersin eleştirisi yapılmalıdır. Derslere başlarken konunun, amaçların, hedeflerin ne olduğu kısaca verilmelidir. Ders sonunda ise konunun önemli kısımları tekrar edilmeli ve konu özetlenmelidir. Ayrıca bir sonraki derste neler yapılacağı hakkında kısa bilgi verilmelidir.
• Konunun önemli kısımlarını basit fakat direkt olarak belirten ifadeler kulanılmalıdır. Örneğin; "bu önemli bir noktadır".
• Konuyu sunarken ve ödev verirken gerçekçi olunmalıdır. Uzaktan öğrenme ve öğretme daha çok vakit alır.