TERÖR, İŞ DÜNYASI SİYASET VE ETİK İLİŞKİSİ KONUSUNDA GÖRÜŞLER, SORULAR

Prof. Dr. Ahmet İNAM

İş dünyası, bugünün yaşamında, o yaşama enerji taşıyan insanın insanca yaşaması için gerekli olanakları, kaynaklar sağlayan teknolojisiyle piyasa ekonomisiyle çağdaş insanının içinde bulunduğu yaşama düzeninin çarklarını döndüren bir dünya. Bu dünya, kendi içinde kuralları olan, kâr etme, genişleme gözeten, yarışmacılığın gerilimiyle can bulan, dünyadaki insanların bir bölümünün elinde tuttuğu bir dünya.

Siyaset dünyası ise, iş dünyası tarafından çevrilen çarkların, ülkelerin kendi içlerinde, ülkeler arası düzlemde, yönetiminde iş dünyasındaki üretimin, refahın paylaşımında söz sahibi, etkili bir dünya.

İşte bu iki dünyanın çevirdiği, düzenlediği düzenin çalışmasında, insanın yaşama haklarına, onuruna, özgür ve özerk var olma çabasına aykırı işleyişler olduğunda, insanı insan yapan etik değerler gözetilmediğinde, gözetilip gibi gösterilip uygulamaya konulmadığında, terör denilen canavarın tohumları atılmış olur. Eşitlik, özgürlük, dostluk, höşgörü gibi yüksek etik değerler, iş dünyası ve siyaset dünyasının etiğe kapalı, doğrusu, kendi içlerinde işlerine geldiği gibi etik kavramlar, ölçekler, değerler üreten gidişinde, bütünleşmesi gereken üç temel alanın, etik siyaset ve iş dünyasının ayrı ayrı varolduğunu, giderek çağdaş yaşamın parçalandığını, bir yaşama şizofrenisine yol açıldığını gözlemliyoruz.

Sorun, bu üç alanın etkileşimini, iletişimini harmonisini kurarak, terörizmi yaratan çevre ve ortamın nasıl önleneceği soruınudur.

Üç alan görünürde birbirini dışta bırakıyor.

Bu tartışmalarda "dünyanın bu haliyle yaşadığı bunalımın nedenleri arasında iş dünyasının, siyasetin, etiğin yeri, payı nedir? " sorusu, aşağıdaki olası tartışma sorularıyla birlikte önem kazanıyor.

Olası Tartışma Soruları

1. İş dünyasının, tümüyle kendi kendine işleyen, kendi kurallarını kendi koyan, bağımsız bir işleyişi var mı?
2. Siyaset-iş dünyası ilişkisi nasıldır? Bu ilişkilerin etik boyutu nedir?
3. Etikten ne anlarız? Etik ve ahlak ayırımını kabul ediyor musunuz? (Etik: yaşanan ahlak üstüne geliştirilen düşünceler, kavramlar bütünü) Etiği hayatın neresinde görüyorsunuz?
4. Terörizmin etikle ilişkisi ne?
5. Terörizmin bir tehdit oluşturmasında iş ve siyaset dünyasının ne gibi özürleri olabilir?
6. Dünyada neler yanlış gidiyor ki terörizm doğuyor?
7. Dünya düzeni deyince ne anlıyorsunuz? Bu düzenin işleyişindeki ne gibi sorunlar terörizmi doğurmuş olabilir?
8. Terörist kimdir? Bu düzen nasıl bir düzen ki terörist doğuruyor? Onu olanaklı kılan nedir? Bakış açılarından, çıkarlarından bağımsız bir terörist tanımı var mıdır? Kimi toplumlara göre, haklarını arayan mazlum, kimilerine göre terörist midir?
9. İş ve siyaset dünyasının, etik dünyanın ayrı ayrı işleyişini kabul ediyor musunuz? Etik, iş ve siyaset dünyasının içinde varolabilseydi, terörizm yine doğar mıydı?
10. Terör, dünyadaki haksız düzenden, yoksulu, ezilmişi gözetmeyen, çıkarını sürekli kollayarak kâr etmeye çalışan anlayıştan mı kaynaklanıyor?
11. Terörün nedenleri, terörü yaratan dünya düzenininin işleyişi anlaşılmadan, incelenmeden terör sorununu silahla çözümleme şansımız ne kadardır?
12. Teröriste karşı terörist olmadan terörü önleme şansımız var mı? Bu noktada etiğin yeri nedir?
13. Terörist kimdir? Siyaset dünyasıyla nasıl bir ilişkisi vardır? Terörist ahlakı diye bir ahlak var mı?
14. Terörden arındırılmış bir dünya nasıl olmalıdır? Böyle bir dünyada, siyasetin, iş dünyasının, etiğin yerleri nerededir?
15. İnsan, iş dünyasını ve ve onun siyasetle olan bağlantısını yeniden düzenleyerek, terörü önleyebilir mi? Etik bu önleme çabasında nerede duruyor?
16. Terörün yarattığı vahşet insan hakkında ne gibi mesaj veriyor? İnsan doğasında terör var mı?
17. Siyasetin işleyişinde ne gibi sorunlar var ki, terörizm ortaya çıkıyor?
18. Sesini duyuramayan mazlum yığınların "âh"ı mıdır, terörist hareket? Ezilmiş insanın terörden öte sesini duyurma şansı var mıdır?
19. İş dünyası ile siyaset arasında çatışma var mı? Nedir bunun nedenleri? İkisi arasında nasıl bir ilişki olmalı ki terörist hareketler ortadan kalksın?
20. Etik nedir? Dünyadaki zulmün, terörizmin önlenmesinde nasıl bir işlevi olabilir?